Miejsce: Muzeum Narodowe w Gdańsku/Oddział Sztuki Dawnej, ul Toruńska 1
Wystawa czynna: 21.03.2018-17.06.2018
Choć Biegas znany jest miłośnikom sztuki głównie jako twórca symbolistycznych rzeźb i dekoracyjnych tzw. portretów sferycznych pięknych kobiet, to jednak parokrotnie sięgał w swej twórczości do tematów poważniejszych, zahaczających o kwestie wojny, przemocy, walki dobra ze złem, relacji między doczesnością a prawami wszechświata. Po raz drugi uczynił to w czasach I wojny światowej, tworząc cykl obrazów Wampiry wojny, w których refleksja nad tragizmem wojen miesza się z wyobrażeniami artysty o… wojnie płci. Tych prac powstało ponad 50, na wystawie zostaną zaprezentowane niektóre z nich.
I wreszcie cykl Politycy – najbardziej zagadkowy, datowany na lata 1945–1946, przedstawiający portrety osiemnastu ważnych dla świata XX-wiecznych przywódców. Ukazanie ich na tle kosmologicznych sfer, z tajemniczymi uśmiechami i zaskakującymi gestami dłoni, już wystarczająco intryguje widza. To niezwykły cykl, nie tylko z artystycznego, ale też psychologicznego punktu widzenia. Albowiem negatywne postaci tamtych lat (Hitler, Mussolini, Franco) zostały przedstawione tak samo jak zwycięzcy wojny (Churchill, Roosevelt) lub bohaterowie pozytywni (Gandhi, Piłsudski). Cykl ten stwarza doskonałą okazję do refleksji na temat relacji między sztuką a polityką, ideologią, moralnością, winą itd. Cykl Politycy został za życia artysty pokazany tylko raz, na niewielkiej wystawie w jego pracowni. Dziś, po ponad 70 laty, zostanie pokazany także szerokiej publiczności. I mimo upływu tylu dekad nie przestaje ciekawić i nie zdradza do końca swoich tajemnic.
Wystawa „Bolesław Biegas. Gdy sztuka spotyka się z polityką” prezentuje dwie postawy artysty wobec polityki. Pierwszą (obrazy przedwojenne) – pełną zaangażowania, o wyraźnym publicystycznym zacięciu, gdzie symbolizm splata się z humorem, a nawet satyrą, a wszystko jest podporządkowane wyrażeniu własnych poglądów artysty-patrioty i artysty zatroskanego konsekwencjami wojen i konfliktów międzynarodowych. I druga postawa, która pokazuje nam artystę jako beznamiętnego obserwatora. Blisko 70-letni twórca portretuje polityków z dystansem, zaskakującym, zważywszy na fakt, że miał przecież świadomość straszliwej tragedii minionych lat. Nie ma tu zwycięzców i przegranych, zbawców i potworów. Są politycy. Trudno ocenić, czy jest to wyraz znużenia starca światem, wyraz niewiary czy może przekonanie, że polityka w każdym wydaniu jest w sumie podobna. A czy jest tu fascynacja? Wydaje się, że nie, choć to już sprawa interpretacji. To absolutnie wyjątkowy pod tym względem cykl, ale też wyraz zaskakującej ewolucji twórczej.
Co ciekawe, nie ma u Biegasa tego, co w historii XX wieku najczęściej wiązało twórców z polityką: fascynacji władzą, ideologicznego ukąszenia czy po prostu koniunkturalnego służenia aktualnie rządzącym. Obie polityczno-artystyczne twarze Biegasa są dalekie od tego, co najczęściej kojarzymy z tym wątkiem – od sztuki ustrojów totalitarnych (stalinizmu, faszyzmu). Ekspozycja może stanowić świetny punkt wyjścia do zadawania pytań o powinności artysty wobec otaczającego świata i władzy, ale też o niebezpieczeństwa, zasadzki i ograniczenia tego typu „romansu” z polityką. A przy okazji ujawnia praktycznie nieznane, a przecież fascynujące fragmenty dorobku tego ciągle niewystarczająco u nas znanego i docenianego artysty.
Wystawa powstała we współpracy Muzeum Narodowego w Gdańsku i Muzeum im. Bolesława Biegasa w Warszawie.
Z okazji wystawy został przygotowany katalog, który zawiera reprodukcje wszystkich prezentowanych na niej prac oraz eseje poświęcone życiu i „politycznej” twórczości Bolesława Biegasa.
Kuratorem wystawy jest Piotr Sarzyński, publicysta i popularyzator sztuki w tygodniku „Polityka”.
Muzeum Narodowe w Gdańsku
Oddział Sztuki Dawnej
Toruńska 1, 80-822 Gdańsk
https://www.facebook.com/MuzeumNarodoweGdansk/?fref=nf
